در این بخش میخواهیم شما کاربران عزیز یوز وب،مکان های قدیمی و تاریخی شهرستان فریمان،که برخی از ان ها قدمتی چند هزار ساله نیز دارد را معرفی کنیم.
پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
سدبند(یکی از قدیمی ترین سدهای ایران)
سد(بند) فریمان که بنای اولیه آن به عصر مغول وبه روایتی به دوران صفوی برمی‌گردد
به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی ایران در دوران گذشته در ۸۶ کیلومتری مشهد و ۱۲ کیلومتری فریمان، روی رودخانه فریمان بسته شده است
این سد که بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد
گفته میشود که سطح اولیه بستر آن آجرفرش بوده وبر اثر رسوب گل و لای زیادی پوشیده است؛ ارتفاع کنونی این سد ۲۰ متر و دارای پشت بندهای آجری بسیار مستحکمی است
طاقی‌های بی‌شمار و معماری آجرچین آن نمایی زیبا به سد بخشیده، مصالح به کار رفته ساروج، سنگ و آجر است. دو برج اطراف سد به چشم می‌خورد که در قدیم ارتفاع آب سد را نشان می‌دادند و همچنین محل استفاده از آب سد یا به عبارتی برج آبگیر بوده‌اند
باتوجه به خشکسالی‌های گذشته این دو برج فاصله زیادی با سد یافته‌اند که این موضوع نشان‌دهنده کاهش شدید آب ذخیره شده در پشت سد است.
دریاچه‌ای که پشت سد فریمان قرار گرفته حدود دو کیلومتر طول دارد و علاوه بر اینکه آب بخش عظیمی از زمین‌های کشاورزی و شرب فریمان و چند روستای آن را تأمین میکند، یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر نیز محسوب میشود. مسیر حرکت به سمت سد فریمان جاده‌ای آسفالته است و در دو طرف جاده درختان متعددی چشم‌ها را می‌نوازد و کاملاً بر جاده سایه انداخته است
در زیردست سد، رودخانه‌ای صخره‌ای و سنگی جریان دارد که در کنار آن شاخه‌های درختان تنومند همنوا با آواز رودخانه می‌رقصند و سایه‌بان و تکیه‌گاه مسافران و گردشگران هستند. یکی از مناظر بسیار زیبای سد فریمان دهانه‌های متعدد و زیبای آن است که حدود دو متر عمق دارد. این دهانه‌ها در مقیاسی کوچک‌تر شبیه دهانه‌های سی و سه پل اصفهان است که در گذشته مکانی برای نشستن مسافران و هنرمندان بوده وهنرمندان از گوشه و کنار استان دراین مکان آواز محلی سر می‌دادند و موسیقی می‌نواختند.
امروزه مسافران وگردشگران در چند صد متری مانده به سد، خودروهای خود را در پارکینگ کوچک آن پارک می‌کنند و در محیطی آرامبخش و سرسبز در زیردست سد- آنجا که درختان انبوه سر به آسمان کشیده‌اند- اتراق می‌کنند. محوطه اطراف سد فریمان به پارک سرسبزی تبدیل شده و با وجود سکوهای سنگی، سرویس بهداشتی، فروشگاه‌ها، وسایل بازی همچون فان‌فار، ماشین و تاب برقی، رستوران سنتی و کافی‌شاپ به مکانی برای اقامت شبانگاهی یا تفریحی تبدیل شده است
همچنین در این منطقه می‌توان به ماهیگیری، قایق‌سواری یا حتی کوهنوردی پرداخت و یا روی تاج بزرگ سد، قدم زد و در زیر پای خود کانال‌های خروشانخروج آب را مشاهده کرد که صدای آن هیجان و لذت انسان را چندین برابر میکند
میل سدبند(برج واقع)
برج واقع در فاصله اندکی از بند فریمان و در ضلع شمال شرقی سد فریمان روی تپه‌ای نه چندان مرتفع قرار گرفته است. این برج به صورت مدور ساخته شده است و فانوس‌های دریایی را در ذهن تداعی میکند که مربوط به دوره پهلوی اول است و سبک معماری بسیار زیبایی دارد. در بالای برج 4 پنجره در 4جهت اصلی تعبیه شده که سبب شده است عوام تصور کنند که این برج برای نگهبانی ساخته شده ولی در اصل کاربرد این بنا برای تولید برق و پمپاژ آب بوده است.
کارخانه قندفریمان قدیمی ترین نما(ساخت المان ها)
روزی که احداث کارخانه قند ثابت فریمان، توسط یک شرکت لهستانی در سال ۱۳۳۶شروع شد،شاید کمتر گمان می شد تا محصول این واحدی تولیدی بزودی شهره عام و خاص شود و به اقصای عالم صادر شده و سوغات و برند معرفی شهر فریمان مبدل گردد.سرمایه ی اولیه شرکت توسط مرحوم علی موید ثابتی (که خود اهل شعر و ادب بود) و دیگر شرکا تامین شد و در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل شمسی کارخانه قند فریمان به تولید قند کله ،حبه و شکر پرداخت و خیلی زود به جهت کیفیت عالی خود جا در دل تک تک ایرانیان باز کرد و به بازارهای خارجی نیز روانه شد.امروزه بعد از گذشت قریب به ۶۰ سال از راه اندازی کارخانه علیرغم چالش های فراوان آن و عدم تولید قند کله،همچنان اولین چیزی که در اذهان ایرانیان پس از شنیدن کلمه «فریمان» تداعی می شود،«قند» آن است.
پارک جنگلی
این پارک بزرگ جنگلی در حاشیه میدان شهید مطهری شهر فریمان قرار دارد. رودخانه فصلی ای که از داخل آن می گذرد چشم انداز زیبایی به آن بخشیده است. پارک جنگلی فریمان به فضای بازی کودکان نیز مجهز است. این پارک شهری، جزء مناطق جنگلی فریمان به حساب می آید که دارای 6 هکتار وسعت می باشد و مهم ترین گونه های درختی آنرا کاج و سرو تشکیل می دهد. پارک جنگلی فریمان هم اکنون به تجهیزاتی مثل فضای بازی کودکان و...مجهز است. مقبره مطهر تعدادی از شهدای گمنام نیز در این پارک قرار دارد.
خانه شهید مطهری (موزه شهید مطهری)
فریمان این موزه از اهمیت خاصی برخوردار است . در گذشته خانه – باقی بوده است و همچنین دارای بهار خواب و حال میباشد . درخت قدیمی در داخل ساختمان است که پدر شهید مطهری این درخت را در هنگام تولد تولد فرزندش غرس نمود .
پس از احیا و بازسازی ساختمان این موزه به همت بنیاد شهید خراسان رضوی و دفتر فرهنگی در سال 1382 افتتاح شد . بیش از 100 کتاب از این استاد بزرگ در این موزه نگهداری میشود . وسایل شخصی دیگر مربوط به استاد مانند وسایل شخصی ، نوشته ها و عکس ها ی والدین و دوستان در این موزه نگهداری میشود .
باغ ملی(پارک قدیمی)
این باغ ملی، بزرگ ترین باغ ملی استان است و معماری بناهای ورودی شامل ستون‌های پیوسته در ورودی غربی و سبک دیوارهای آن به دوره پهلوی اول باز می گردد و آن را در زمره منحصر به فردترین باغ ملی‌های کشور درآورده است. این باغ در هسته مرکزی شهر قرار دارد و محلی دلنشین برای گذراندن اوقات فراغت مسافران و سیاحان به شمار می آید.
کاروانسرای قدیمی(مشهور به رُباط)
کاروان‌سرایی قدیمی است که در یکی از راه‌های فرعی جاده ابریشم ساخته شده است. این بنای تاریخی متعلق به دوران صفوی و شامل حجره‌ها، هشتی، اسطبل، بارانداز، حیاط و ایوان ورودی است. در نمای بیرونی بنا چهار برج نیز قرار دارد.
مدرسه بهشتی باقدمت تاریخی (هنوز ادامه تحصیلات در مدرسه انجام میشود /ساخت المان ها)
دبیرستان شهید بهشتی مربوط به دوره پهلوی اول است و درفریمان، بافت قدیم شهر، خیابان طالقانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۹۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
اینجا شهر مدرن رضا خان پهلوی است که مبنا بر این بود مشهد شهر زیارتی شود و فریمان شهری تفریحی که متاسفانه الان نگاه ملی منفی به شهر فریمان هست و هم اکنون شهر زیارتی مشهد شده است و شهر تفریحی طرقبه و شاندیز شده است که طبیعت را نابود کرده اند .
بافت قدیم فریمان شامل بناهای متعددی است که در دوره پهلوی اول توسط مهندسین آلمانی ساخته شده‌است و جز اولین سازه‌های بتنی در ایران است. امروزه بیشتر این سازه‌ها در تملک ادارات شهرستان فریمان میباشد که شامل: ساختمان شهرداری بنیاد شهید فرماندهی انتظامی و اداره مالیات و امور دارایی در مرکز به صورت قرینه و ساختمان‌های بانک ملی اداره قند و شکر، اداره کشاورزی، دبیرستان بهشتی، چهار دالان، آبخوری نوبخت، دادگستری و ورودی‌های فریمان که همگی مربوط به دوره پهلوی می‌باشند
مقبره ارسلان جاذب
این مقبره مربوط به ارسلان جاذب والی و سپه سالار توس یکی از دو سردار سلطان محمود غزنوی است. وی در ورودی جنوبی دشت توس در محل سنگ بست رباطی بنا نهاد و گور خود را نیز در میان آن رباط ساخت و در سال 419 تا 420هجری قمری وفات یافت و در همان مکان به خاک سپرده شد. این بنا از بناهای ارزشمند قرون اولیه اسلام در خراسان قدیم است که به صورت چهارطاقی تبدیل به 8ضلعی شده و سپس گنبد آجری زیبایی از نوع یک پوش بر فراز آن قرار گرفته است. فضای درونی آن با رنگ های مختلف و نقوش هندسی کتیبه کوفی و گچبری زینت یافته است و گوشواره ای مشبک با گنبد و آجر چینی خفته و راسته بنا و خط کوفی زیر گنبد و تکرار کلمه محمود در آن از ویژگی های این بناست.
میل ایاز
به فاصله کمی از مقبره ارسلان جاذب میلی منسوب به ایاز دیده میشود که در متون تاریخی از آن به عنوان مقرب دربار سلطان محمود غزنوی یاد شده است. بنای آجری میل ایاز روی صفحه ای 4ضلعی ایجاد شده که ضخامت تحتانی آن 5.5متر و قطر بالای آن 2.5متر است و در آن 101پله دیده می شود و نمای بیرونی با آجر مضاعف پوشش یافته است، بخش فوقانی میل با کتیبه آجری به خط کوفی آراسته شده است.
رباط سنگ بست(زندان قدیمی)
این بنا را به «حمدا... مستوفی» به «امیر علی شیرنوایی» نسبت داده اند که روی ویرانه‌های بنایی از ارسلان جاذب والی توس و در دوره غزنوی ساخته شده است.رباط سنگ بست نقشه مستطیل و برج های دیده بانی و نگهبانی در چهار طرف دارد. همچنین نیم برج‌هایی برای تقویت دیوارهای اصلی و مرتفع در آن دیده می شود. سر در ورودی این بنا شباهتی بسیار با کاروانسرای مهیار در اصفهان دارد. فضای داخلی رباط در حیاط مرکزی مشتمل بر حجره ها و اتاق های ویژه اقامت کاروانیان و اصطبل است. بنای اصلی کاروانسرای رباط تاریخی فریمان مربوط به دوره صفویه است این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای دو ایوانه با نقشه مربع است که قوس‌ها، درگاهی ایوان ورودی و سایر ویژگی های خاص خود را دارد که در دوره‌های بعدی مورد مرمت و بازپیرایی قرار گرفته است. قسمت‌های داخلی این بنا شامل حجره ها، اصطبل، هشت ورودی و حیاط مرکزی است و نمای بیرونی آن 4برج دارد. این رباط در محدوده فریمان قرار گرفته است.
این کاروانسرا در حال حاضر سالم بوده و به عنوان بازداشتگاه از آن استفاده میشود.
بنای تاریخی مذهبی عشق آباد
این مزار در 10کیلومتری غرب فریمان و در روستای «عشق آباد» واقع است و مرقد «سید نظام الدین» از نوادگان امام سجاد(ع) در آن قرار دارد. بنای این مزار مربوط به دوره تیموری است ولی شالوده اصلی بنا به دوره ایلخانی و حتی سلجوقیان باز می گردد. این بنا ایوان نسبتا بزرگی دارد که به سمت شرق ساخته شده و سقف زیبایی ایوان را مزین کرده است.
در سمت چپ ایوان این بنا، با استفاده از آجر کلمه محمد(ص) به صورت مشبک و در قسمت راست آن کلمه علی(ع) نقش بسته است.
موزه مردم شناسی شهر فریمان
در گذشته ساختمان موزه مکانی برای مهندسان و متخصصان بود. بعدها این ساختمان اداره بررسی و ارزیابی کار کشاورزان شد. در گذشته این ساختمان به صورت «خانه باغی» بود که به همت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در سال 1382 به ثبت رسید و پس از احیا و بازسازی به عنوان موزه مردم شناسی افتتاح شد. اتاق های زیادی در موزه وجود دارد که سبک معماری و آداب و رسوم مردم شهر را نشان می دهد.
مزار بی آبه
این مزار در فاصله 27 کیلومتری جنوب فریمان و در روستایی به همین نام واقع شده است. طرح کلی این بنا چلیپایی است به طوری که در میانه آن یک فضای مربع شکل به ابعاد690 690x سانتیمتر قرار گرفته و در هر چهار طرف آن ایوانی ایجاد شده است. این بنا فاقد کتیبه است ولی احتمال ساخت چنین مزاری در سده های نهم تا یازدهم هجری به واسطه روی کارآمدن صفویان و گسترش مذهب تشیع بیشتر است.
ایوان رمزگاه
یکی از آثارتاریخی فریمان ایوانی است که به رزمگاه مشهور می باشد.رزمگاه در فاصله 52 کیلومتری فریمان و در روستایی به نام رزمگاه واقع شده است و براساس اسناد و مستندات تاریخی محل مبارزه رستم و اسفندیار است. بنای فوق الذکر که اکنون تنها ایوان آن به جای مانده شامل گنبد خانه(یک بنای مربع شکل) و ایوان متصل به ضلع قبله آن است. مجموعا طرح معماری و تزئینات و قاب بندیهای گچی باقیمانده در زیر ایوان بنا قابل مقایسه با شیوه معماری خراسان در سده های هشتم تا یازدهم هجری است و طرح معماری وتزئینات قاب بندی های گچی باقی مانده در زیر ایوان بنا قابل مقایسه با سنتهای معماری های خراسان در قرون هشتم تا یازدهم هجری می باشد.
گرد آوری شده توسط علیرضا قنبری
با تشکر از آقای میثم جعفری
و تشکر از پیج های خبری فریمان:
سیمای فریمان simayefariman@
فریمان7 fariman7@
فریمان آنلاین fariman_onliine@
فریمان من farimanmhd@
فریمان سیتی fariman.city@
مطالب مرتبط:-جاذبه های گردشگری شهرستان فریمان
[برو به فرم ارسال نظر]